مروری بر شیوه سخنوری و فن بیان فرانکلین دلانو روزولت
در هفتم دسامبر سال 1941،حمله به پرل هاربر که از سوی مرکز فرماندهی نظامی ژاپن عملیات هاوایی یا عملیات زی و از سوی برخی از آمریکایی‌ها نبرد پرل هاربر خوانده می‌شد توسط ژاپن و علیه آمریکا صورت گرفت. در پی این رخداد مهم فرانکلین دلانو روزولت به عنوان چهره کلیدی مطرح وقت ایالات متحده آمریکا نطقی به یادماندنی و کوبنده علیه این حمله که باعث ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم شد برگزار کرد و این جمله به یادماندنی از وی به یادگار ماند: “(این روز) تاریخی است که در ننگ و رسوایی زندگی خواهد کرد” شیوه سخنوری دلانو روزولت و توفیق او در امور سیاسی به واسطه فن بیانش باعث شده تا او را در کنار آبراهام لینکلن و جرج واشینگتن به عنوان برترین سخنرانان و رئیس جمهوران آمریکا معرفی کنند. اکنون نیز فن بیان فرانکلین دلانو روزولت به عنوان یکی از بخش‌های بحث‌برانگیز در تحلیل سخنرانی‌ها بررسی می‌شود.
دلانو روزولت در سخنرانی بعد از واقعه پرل هاربر دو هدف مهم و اساسی را دنبال می‌کرد:
- این که باعث شود کنگره رسما جنگ علیه ژاپن را اعلام کند ( چنان چه که دقایقی بعد از سخنرانی وی این هدف عملی شد)
- تا مردم آمریکا برای حمایت از تلاش‌های جنگی کشورشان صف‌آرایی کرده و متحد شوند
محقق شدن این دو هدف مهم تنها دقایقی بعد از سخنرانی مهمی که توسط فرانکلین دلانو روزولت صورت گرفت باعث شد تا امروز و با گذشت نزدیک به 70 سال از فعالیت وی، همچنان فن بیان و اصول سخنرانی‌اش مورد توجه تحلیل‌گران سخنرانی باشد.
در مطلبی دیگر از سری مطالب تحلیل سخنرانی‌ها در دانشگاه زندگی قصد داریم بیش از هر چیز به استراتژی انتخاب واژگان توسط فرانکلین دلانو روزولت بپردازیم و ببینیم چه طور با جادو چینش کلمات و عبارات توانسته است در کنار انتقال مفاهیم از مراحل مختلف سخنرانی گذار کند.
شیوه سخنوری و فن بیان فرانکلین دلانو روزولت
در حالی که وخیم‌ترین اوضاع اقتصادی در آمریکا رقم خورده بود فرانکلین دلانو روزولت با فن بیان خود در طول سخنرانی‌های متعددی که داشت توانست تاثیرگذاری زیادی روی شکل‌گیری تاریخ آمریکا داشته باشد. در شیوه سخنوری وی چند نکته مهم و کلیدی به چشم می‌خورد که عبارتند از:
استفاده از کلمات دو قطبی و احساساتی
مهم‌ترین جمله وی بعد از وقعه پرل هاربر بهترین مثال برای استفاده از کلمات دوقطبی، دارای معنای متضاد و در عین حال مکمل و البته احساساتی می‌باشد:
دیروز، 7 دسامبر 1941، تاریخی که در ننگ و بدبختی زندگی خواهد کرد، ایالات متحده آمریکا به صورت ناگهانی و غافلگیرکننده‌ای و عمدا توسط توسط نیروهای دریایی امپراتوری ژاپن مورد حمله قرار گرفت
به یادماندنی‌ترین عبارات در فن بیان فرانکلین دلانو روزولت در همان خطوط اول سخنرانی شنیده می‌شود. کلمه ننگ یا بدبختی حاکی از لحن و آهنگ کل سخنرانی آن روز فرانکلین دلانو روزولت بود. برای این که متوجه این تفاوت شوید بد نیست به جملات مشابه همین جمله که تنها یک کلمه متفاوت دیگر به جای ننگ در آن‌ها استفاده شده است توجه کنید تا متوجه تاثیر این واژه بر آهنگ سخنرانی شوید:
دیروز، 7 دسامبر 1941 – تاریخ غم انگیز …
دیروز، 7 دسامبر 1941 – روز محوری برای کشور ما …
دیروز، 7 دسامبر 1941 – تاریخی که غم و اندوه را تجربه کردیم …
دیروز، دسامبر 7، 1941، ایالات متحده آمریکا…
اگرچه تمام این جملات بیانگر تلخی و اهمیت حادثه پل هاربر بودند اما فرانکلین دلانو روزولت با هیچ کدام یک از آن‌ها به هدف خود نمی‌رسید. در جریان این نطق، روزولت ادامه سخنرانی را با کلمات سرزنده، خرم و احساساتی دیگر ادامه داده که هر لحظه اندوه این حادثه و ظلمی که شوک حمله‌ای که توسط ژاپن علیه آمریکا انجام شده است را یادآور می‌شود؛ مثلا:
- حمله به صورت ناگهانی و عمدی انجام شد
- عمدا و برنامه‌ریزی شده انجام شد
- عمدا به دنبال فریب دادن بودند
- در کمال شگفتی توهین‌آمیز بود
- تحقق نیافته و جنون‌آمیز
- یورشی علیه ما
- این از خیانت ناشی می‌شود
- حمله از پیش برنامه‌ریزی شده
تمام کلمات انتخاب شده که در فن بیان فرانکلین دلانو روزولت به گوش می‌خورد باعث می‌شوند عملکرد ژاپن در این حمله و در نظر مخاطب بدنامی و رسوایی بزرگی برای این کشور تلقی شود.
انتخاب واژگان متناسب با تُن سخنرانی به سبک روزولت
اهداف سخنرانی هر چه که باشد بر اساس لزوم مسئولیت‌پذیری سخنران نسبت به مخاطبان، این اهداف باید در تک تک کلماتی که به کار می‌بریم تجلی پیدا کنند. مثلا اگر شما هم قصد دارید با سخنرانیتان احساسات مخاطبان غلیان کند باید مشابه با فن بیان فرانکلین دلانو روزولت، سخنرانی کنید. از طرف دیگر هر چه قدر که از کلمات دم دستی و آشنا بیش‌تری به روش طبیعی و مرسوم استفاده کنیم بهتر است اگر هدف ما التیام زخم مخاطبان باشد.
انتقال مفاهیم پشت پرده به سبک روزولت
یکی از نکات جالب و متفاوتی که در فن بیان فرانکلین دلانو روزولت به چشم می‌خورد انتقال مفاهیم پشت پرده و پنهانی است که شاید ابراز آن‌ها به روش مستقیم مفید واقع نشود. این سبک را در فن بیان مارتین لوتر کینگ شاهد بودیم.
به جملات زیر که همگی برگرفته از نطق پرل هاربر هستند دقت کنید:
ایالات متحده آمریکا به صورت کاملا عمدی و ناگهانی توسط نیرو دریایی و هوایی امپراطوری ژاپن مورد حمله قرار گرفته است.
دیروز دولت ژاپن حمله دیگر علیه مالایا انجام داد
شب گذشته نیروهای ژاپنی به هنگ کنگ حمله کردند.
شب گذشته نیروهای ژاپنی به گوام حمله کردند.
شب گذشته نیروهای ژاپنی به جزایر فیلیپین حمله کردند.
شب گذشته ژاپنی ها به جزیره ویک حمله کردند.
و امروز صبح ژاپن به جزیره میدوی حمله کرد.
بنابراین ژاپن مسئول یک تهاجم تعجب‌آور گسترده در پهنه اقیانوس آرام است
روزولت از دولت ژاپن در هر یک از عباراتی که بیان نموده با یک لفظ خاص یاد کرده است (امپراتوری ژاپن، دولت ژاپن، نیروهای ژاپنی، ژاپنی، ژاپن) برخی از تحلیل‌گران معتقدند روزولت با این ترفند تلاش داشته است روابط پیچیده و ناگسستنی بخش‌های مختلف دولت ژاپن را روشن کند که به هیچ وجه از هم جدا نمی‌شوند. بنابراین از فن بیان فرانکلین دلانو روزولت چنین برداشت می‌شود که این حمله تنها به دست ارتش ژاپن نبوده و امپراطوری، دولت، نیروهای مسلح و به طور کلی تمام کشور ژاپن در آن دخیل بوده‌اند.
تکرار در جهت بزرگ‌نمایی و تاکید بیش‌تر در نطق روزولت
تصور کنید تمام جملاتی که توسط روزولت و به دنبال حمله پرل هاربر بیان شده بودند در یک جمله خلاصه می‌شدند و روزولت بدون معطلی و با این تک جمله سخنرانی را کوتاه‌تر می‌کرد:
دیروز نیروهای ژاپنی به مالایا، هنگ کنگ، گوام، جزایر فیلیپین، جزیره ویک و جزیره میدوی حمله کردند
فکر می‌کنید این جمله به جای تمام جملاتی که گفته شد می‌توانست چنین تاثیرگذاری تاریخی داشته باشد؟ قطعا نه!
در فن بیان فرانکلین دلانو روزولت نیز همان تکرار و افزونگی در سخنرانی دیده می‌شود. سبک روزولت تکرار جملات مختلف در کنار تاکید روی دو کلمه کلیدی بوده است: حمله، ژاپن. اگر قرار بود تمام این سخنرانی را در یک جمله خلاصه می‌کردیم این جمله چنین بود: ژاپن حمله کرده است!
غلبه احساسات در سخنرانی‌های روزولت
به جمله زیر دقت کنید:
مردم ما، قلمرو ما و منافع ما در معرض خطر جدی قرار دارند
گفته می‌شود این جمله، تنها جمله در سخنرانی روزولت است که بر مبنا داده‌ها و منطق بیان شده است. بسیاری از سخنرانی‌های روزولت بر پایه احساسات بوده و به نظر می‌رسد فرانکلین دلانو روزولت بیش از هر روش دیگری، به پاسخ‌های هیجانی مخاطبان خود اعتماد می‌کرده است
آموزش فن بیان را در دانشگاه زندگی بیاموزید